Niniejsza strona jest efektem dwóch części projektu digitalizacji Kolekcji Sztuki Galerii Bielskiej BWA, dofinansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w programie „Kultura cyfrowa” oraz Gminę Bielsko-Biała, zrealizowanego w latach 2016–2018 roku. W jego wyniku zostało zdigitalizowanych 800 dzieł sztuki, a 40 zyskało audiodeskrypcję. Pozostałe prace z kolekcji są sukcesywnie umieszczane w serwisie.
Galeria Bielska BWA w Bielsku-Białej
jest jedną z najważniejszych galerii sztuki współczesnej w Polsce. Program wystaw obejmuje wszystkie istotne dziedziny sztuki, zarówno tradycyjne – malarstwo, rzeźba, grafika, rysunek – jak i najnowsze: wideo, performans, instalacja, fotografia, dizajn.
Galeria prezentuje twórczość najciekawszych artystów polskich, uznanych, a także zaczynających dopiero karierę oraz ważnych artystów z zagranicy. Galeria organizuje szereg wydarzeń artystycznych w przestrzeni publicznej, efemerycznych (m.in. podczas rezydencji artystycznych) oraz trwale wpisanych w krajobraz miasta (rzeźby, murale).
Galeria jest organizatorem ogólnopolskiego konkursu malarstwa, istniejącego od 1962 roku, obecnie pod nazwą Biennale Malarstwa Bielska Jesień, oraz konkursu dla kuratorów na najlepszą wystawę polskiego malarstwa współczesnego.
Poza promocją sztuki współczesnej galeria prowadzi działalność edukacyjną w dziedzinie plastyki, upowszechnia wiedzę o sztuce poprzez własne wydawnictwa, dysponuje bazą informacyjną oraz księgozbiorem z zakresu sztuki.
Kolekcja Sztuki Galerii Bielskiej BWA
Budowana od 1976 roku, początkowo nakierowana była – jak w podobnych galeriach BWA istniejących w prawie wszystkich miastach wojewódzkich – na zbieranie dzieł sztuki artystów regionu (BWA – skrót pochodzący od dawnej nazwy Biuro Wystaw Artystycznych). Zbiór prac z tego czasu jest nierówny, brak w nim systematyki i spójności, wielu ważnych dla środowiska lokalnego artystów reprezentowanych jest pojedynczymi niewielkimi pracami (jak np. Ignacy Bieniek czy Jan Zipper), innych nie ma wcale. Prace artystów z innych miast trafiały do zbiorów sporadycznie: były to zakupy w przypadku ich udziału w Ogólnopolskim Konkursie Malarstwa Bielska Jesień (co jednak nie było regułą nawet wobec prac nagrodzonych główną nagrodą) lub darowizny artystów po wystawach indywidualnych czy po plenerach.
Początek lat 90. XX wieku przyniósł zmianę nie tylko systemu politycznego, ale także funkcjonowania galerii BWA, które stały się w większości galeriami miejskimi – co zwykle pociągnęło za sobą zmianę nazwy i uzależnienie od dotacji gminy. Niestety, w budżetach brakowało możliwości dokonywania zakupów dzieł sztuki do kolekcji.
Sytuacja zmieniła się na korzyść na początku nowego wieku wraz z programami Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego: „Znaki czasu”, a potem „Regionalne kolekcje sztuki”. Zespół Galerii Bielskiej BWA opracował strategię rozwoju kolekcji, aby nowe nabytki pomogły ukształtować jej oryginalny profil. W latach 2008–2015 projekty złożone przez galerię siedmiokrotnie uzyskały akceptację komisji konkursowych i otrzymały dofinansowanie na łączną kwotę ponad 600 tysięcy złotych.
Kolekcja liczy obecnie ponad 1000 dzieł.
Poza zakupami ze środków ministerialnych, znaczącą część tych prac podarowali galerii artyści. Od kilku lat kolekcję wspierają także sponsorzy, którzy finansują zakup konkretnej pracy: Fiat Auto Poland – obecnie FCA, Polmotors, PRO, Aqua iLotos.
Prace uczestniczące w Biennale Malarstwa Bielska Jesień
miały dotychczas najważniejsze znaczenie w budowaniu kolekcji. Na początku zakupy obrazów z wystawy pokonkursowej były okazjonalne. Od 1995 roku do kolekcji trafiają prace nagrodzone Grand Prix, które od 2007 roku – zgodnie z regulaminem biennale – przechodzą na własność Galerii nieodpłatnie. Laureatami Grand Prix Bielskiej Jeseini, których prace znajdują się w kolekcji są: Rafał Borcz, Jakub Ciężki, Martyna Czech, Waldemar Duda, Ewa Juszkiewicz, Sebastian Krok, Wojciech Kubiak i Lidia Krawczyk, Kamil Kuskowski, Stanisław Kuskowski, Wojciech Leder, Wilhelm Sasnal, Andrzej Szewczyk, Teresa Sztwiertnia, Grzegorz Wnęk, Karolina Zdunek. Od 2013 roku regulamin Bielskiej Jesieni obliguje artystę, który otrzymał II nagrodę, do przekazania jednej pracy do kolekcji, a od 2015 roku – także laureata III nagrody. Od kilku lat kupowane są także prace wyróżnione w kolejnych edycjach konkursu. Wśród nazwisk można wymienić m.in. Natalię Bażowską, Agatę Biskup, Aleksandrę Bujnowską, Monikę Chlebek, Dawida Czycza, Andrzeja Cisowskiego, Jana Dziaczkowskiego, Michała Gątarka, Pawła Hajncla, Bartłomieja Jarmolińskiego, Emilię Kinę, Bartosza Kokosińskego, Karolinę Komorowską, Piotra Kosskowskiego, Piotra C. Kowalskiego i Joannę Janiak, Dominikę Kowynię, Grzegorza Kozerę, Tomasza Kręcickiego, Ewę Kruczkowską-Król, Daniela Krystę, Macieja Linttnera, Pawła Matyszewskiego, Dariusza Mląckiego, Jakuba Pieleszka, Krzysztofa Pietkę, Paulinę Poczętą, Marka Rachwalika, Małgorzatę Rozenau, Malwinę Rzońcę, Ewę Skaper, Jakuba Słomkowskiego, Radka Szlęzaka, Małgorzatę Szymankiewicz, Weronikę Teplicką, Andrzeja Wasilewskiego, Kamilę Woźniakowską, Zuzannę Ziółkowską/Hercberg.
W dziale malarstwa
należy wymienić ponadto prace uznanych artystów, często klasyków sztuki polskiej, takich jak: Tamara Berdowska, Urszula Broll, Jan Dobkowski, Stanisław Fijałkowski, Bożena Grzyb-Jarodzka, Ryszard Grzyb, Józef Hałas, Paweł Jarodzki, Koji Kamoji, Robert Maciejuk, Jacek Malicki, Jarosław Modzelewski, Zdzisław Nitka, Włodzimierz Pawlak, Jacek Sempoliński, Joanna Stańko, Paweł Susid, Andrzej Urbanowicz, Leon Tarasewicz, Ewa Zawadzka. Nie brakuje także prac artystów młodego pokolenia, jak Agnieszka Brzeżańska, Kasia Kmita, Bartłomiej Otocki, Zbigniew Rogalski, Antek Wajda.
Grafika
jest dziedziną obecną w regionie m.in. poprzez twórczość artystów działających na Wydziale Grafiki ASP w Katowicach oraz w Zakładzie Grafiki UŚ w Cieszynie. Spośród nazwisk twórców można wymienić m.in. Edwarda Biszorskiego, Eugeniusza Delektę, Michała Klisia, Jadwigę Smykowską, a spoza regionu – Witosława Czerwonkę, Teodora Durskiego, Tadeusza Gustawa Wiktora.
W drugiej połowie lat 90. do kolekcji trafiły dwa spore zbiory grafik podarowanych przez artystów z zagranicy: 166 prac artystów z Ameryki Południowej oraz 40 grafik Włocha Getulio Alvianiego.
Ponadto w kolekcji znajduje się zestaw kilkunastu prac powstałych podczas międzynarodowych rezydencji artystycznych Beyond Time w latach 2011–2017, głównie rysunki, grafiki i fotografie.
Fotografia
to dziedzina od niedawna kolekcjonowana przez galerię, obejmująca reportaż: zestaw kultowych prac z lat 70. i 80. XX wieku Andrzeja Baturo, twórcy szczególnie związanego z Bielskiem-Białą i Czecha Jindřicha Štreita oraz fotografię kreacyjną: Bogdana Konopki, Violi Kuś, Pawła Kwieka, Sławomira Rumiaka, Ewy Saj, Karoliny Tyrny, Jerzego Wrońskiego.
Rysunek
reprezentują m.in. Agata Agatowska, Włodzimierz Ilnicki, Mariusz Tarkawian, Paweł Warchoł.
3D / Nowe media
Obok prac dwuwymiarowych w kolekcji znajdują się rzeźby (m.in.: Sławomira Brzoski, Mirosława Filonika, Anety Grzeszykowskiej, Bronisława Krzysztofa, Leszka Oprządka, Krystyny Pasterczyk, Marii Pinińskiej-Bereś, Marka Rogulskiego, Antoniego Toborowicza, Xawerego Wolskiego, Joanny Żochowskiej) oraz prace z dziedziny nowych mediów: obiekty, instalacje, wideo-art oraz light-boxy m.in.: Tamary Berdowskiej, Izabelli Gustowskiej, duetu Kijewski/Kocur, Jerzego Kosałki, Kamila Kuskowskiego, Violi Kuś, Małgorzaty Markiewicz, Sławomira Rumiaka, Krzysztofa Wałaszka.
Sztuka krytyczna
ma silne tradycje w programie wystaw galerii, co odzwierciedla także w kolekcji zestaw prac ważnych polskich artystów: Barbary Konopki, Zofii Kulik, Przemysława Kwieka, Zbigniewa Libery, Andrzeja Lachowicza, Natalii LL, Grupy Łódź Kaliska, Teresy Murak, Jerzego Truszkowskiego oraz Czecha Jiří’ego Surůvki. W 2013 roku zbiór ten został uzupełniony o trzy zespoły prac z dziedziny performans: Jerzego Beresia: dokumenty rzeczowe z akcji „Msza Romantyczna”, 1978–2005: rzeźba w drewnie pt. „Ołtarz spełnienia”, 20 plansz malowanych na płótnie i dokumentacja fotograficzna autorstwa Jacka Szmuca; Zbigniewa Warpechowskiego: 24 plansze autorskie, dokumentujące jego najważniejsze performanse z lat 1967–1984 oraz Krzysztofa Zarębskiego: 33 fotografie (współautorem części z nich jest Leszek Fidusiewicz), dokumentujące jego performanse z lat 70. XX wieku.
Bielskie środowisko plastyczne
reprezentowane jest głównie przez malarstwo: zarówno członków historycznej Grupy Beskid (Ignacego Bieńka, Kazimierza Kopczyńskiego, Jana Grabowskiego, Michała Kwaśnego, Jana Zippera i Zenobiusza Zwolskiego), jak i innych utytułowanych artystów związanych z regionem: Jagody Adamus, Alfreda Biedrawy, Andrzeja Gilmana, Teresy Gołdy-Sowickiej, Józefa Hołarda, Janusza Karbowniczka, Elżbiety Kuraj, Tadeusza Moskały, Ewy Surowiec-Butrym, Grzegorza Sztwiertni, Janiny Wiciejewskiej-Pochopień, Czesława Wieczorka, Kazimierza Wilczyńskiego, Franciszka Zitzmana. Także prace młodszego pokolenia artystów to przede wszystkim malarstwo: Kariny Czernek, Ewy Fodczuk, Dariusza Fodczuka, Barbary Gawędy-Badery, Dariusza Gierdala, Krzysztofa Kokoryna, Izabeli Ołdak, Pauliny Poczętej, Joanny Rzeźnik, Aguli Swobody, Ernesta Zawady. Prace te tworzą ważną część kolekcji, nadają jej swoistą specyfikę poprzez dzieła nestorów, którzy wciąż tworzą i są siłą napędową lokalnej społeczności twórczej, jak i artystów młodych, tworzących często w nowych mediach, wypowiadających się w ważnych aktualnych tematach.
Sztuka użytkowa to tkaniny Haliny Gocyły-Kocyby i Barbary Nachajskiej-Brożek oraz ceramika Agaty Surdziel.
Wystawy
Prace z kolekcji udostępniane są na wystawach tematycznych, monograficznych i zbiorowych, własnych lub w innych galeriach, w Polsce i za granicą.
Reprodukcje
W 2011 roku ukazał się album Kolekcja Sztuki Galerii Bielskiej BWA wydany w nakładzie 1100 egzemplarzy, zawierający reprodukcje ponad 200 prac 100 artystów. Wybrane prace znalazły się także na koszulkach oraz torbach. Wydawnictwa te dostępne są do sprzedaży na stronie http://galeriabielska.pl/sklep
Digitalizacja
Ponad 800 prac z Kolekcji Sztuki Galerii Bielskiej BWA zostało zdigitalizowanych w latach 2016–2018, dzięki projektowi dofinansowanemu przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w programie „Kultura cyfrowa” oraz Gminę Bielsko-Biała. Sfotografowane w dużej rozdzielczości obrazy, grafiki czy rzeźby oglądać można ze szczegółami, zapoznając się przy okazji z historią danego dzieła i informacjami o jego twórcy. Wszystkie prace posiadają dokładne opisy (metadane), wykaz udziału w wystawach i dostępną bibliografię. Reprodukcje obrazów i prac na papierze prezentowane są od strony lica i odwrocia, uzupełniają je także specjalnie sfotografowane detale. W przypadku prac przestrzennych dołączone są również ujęcia pokazujące obiekt z kilku stron.
Autorem reprodukcji wszystkich prac jest Krzysztof Morcinek. Katalog prac opracowała Grażyna Cybulska: noty biograficzne autorów, opis formalny prac, udział prac w wystawach oraz ich bibliografię. Interpretację prac przygotowała Agata Smalcerz. Autorem koncepcji informatycznej jest Janusz Legoń, programował Marcin Gruszewski.
40 dzieł posiada ponadto audiodeskrypcję, czyli opis pozwalający „oglądać” pracę przez osoby niewidome – zarówno w formie opisu, jak i nagrania. Autorką tych opisów jest Justyna Weronika Łabądź. Audiodeskrypcje czyta Rafał Sawicki – aktor Teatru Polskiego w Bielsku-Białej.
Stała ekspozycja w Willi Sixta
Kolekcja ma stałą ekspozycję w zabytkowej Willi Sixta w Bielsku-Białej. Budynek XIX-wiecznej willi został wyremontowany w latach 2018–2020 w ramach projektu „Rewitalizacja Willi Teodora Sixta w Bielsku-Białej”, dofinansowanego przez Unię Europejską, Skarb Państwa i Gminę Bielsko-Biała w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego, realizowanego przez Galerię Bielską BWA. Już od jesieni 2020 roku można zwiedzać pierwszą w tej przestrzeni wystawę kolekcji.
NAJNOWSZE DZIEŁA W KOLEKCJI (2022–2023)
Ostatnim dziełem zakupionym do Kolekcji Sztuki Galerii Bielskiej BWA w 2022 roku jest obraz Wilhelma Sasnala pt. Maus 1, namalowany w latach 2001–2015, w technice olejnej i spreju na płótnie, o wymiarach 100 x 115 cm.
Zakup dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego, a także przez Gminę Bielsko-Biała.
Aktualnie w Kolekcji Galerii Bielskiej BWA znajduje się ponad 1100 dzieł.
W 2022 roku kolekcja wzbogaciła się o 31 nowych prac, których wartość wynosi: 281.297 zł, z czego 5 prac to zakupy, a pozostałe 26 są darami artystów.
OBRAZY
Tomasz Kulka, Game over (tryptyk), 2001, tłusta tempera i szlagmetal na desce
Olga M. Dmowska, Amnezja, 2015–2020, akryl na płótnie
Aleksander Garncarek: Byk Supremator, 2021, olej, płótno oraz Suszenie Bielizny, 2021, olej, płótno
Piotr Gromniak, The Way of The Empty Hand, 2021, olej, płótno.
MALARSTWO NA PAPIERZE
Urszula Broll: 6 akwarel, Bez tytułu, z lat 1963–1968 oraz prace późniejsze
Ewa Ciepielewska, Rok Tygrysa, 2022, akwarela, gwasz, papier.
PRACE FOTOGRAFICZNE
Dariusz Gierdal, 4 fotografie na Dibondzie: Tosia, Tosia 2, Róże, Wykusz, (2019–2020)
Sławomir Rumiak i Kanon Myokoin: Miesiącznica, 2020, fotografia, Zagrożenia utraty równowagi systemu, 2020, fotografia, grafika cyfrowa;
LOVE. Pomrów czarniawy, wylęganie się ślimaków, 2020, (dyptyk, lightbox), NASIENIE. Pałka szerokolistna, 2020, (poliptyk)
Andrzej Ziółkowski, 7 fotografii z serii „The Inward Moment. Człowiek wobec sacrum”: Hinduizm, 2017; Buddyzm, 2019; Taoizm, 2016; Sikhizm, 2017; Islam, 2017; Judaizm, 2019; Chrześcijaństwo, 2018.
Pierwszymi nabytymi w 2023 roku są dwie prace autorstwa Michała Slezkina: Apokalipsa/Australia, 2020, olej na płótnie oraz Les Fleurs du mal, 2022, olej na płótnie.
NOWE DZIEŁA W KOLEKCJI (2021)
W 2021 roku Galeria wzbogaciła się o 53 dzieła sztuki, których łączna wartość wynosi 287.001,-zł; 30 prac zostało przekazanych Galerii przez darczyńców nieodpłatnie, natomiast pozostałe 23 prace zostały zakupione.
OBRAZY:
Justyna Baśnik, Pieczęć, 2019, olej i akryl na płótnie, 140 x 110, nr kat. 1112
Beata Ewa Białecka, Św. Sebastian (mały), 2008, olej, płótno, 100 x 73 cm, Nr kat. 1109
Ewa Ciepielewska, Nad rzeką Wisłą (Niebieski jaguar), 2009, olej na płótnie, 99,5 x 121 cm, Nr kat. 1114
Sławomir Czajkowski ZBIOK, Łańcuchy, 2021, olej na płótnie, 80 x 80 cm, Nr kat. 1096
Pola Dwurnik, There's a devil crawling along your floor, 2019/2020, olej na płótnie 150 x 210, Nr kat. 1113
Bartłomiej Flis, Zapasy, 2020, farba olejna w sztyfcie na płótnie, 180 x 140, Nr kat. 1097
Jakub Gliński, Zerwanie i uszkodzenie połącznia, 2021, akryl na płótnie, 140 x 140 cm, Nr kat. 1115
Veronika Hapchenko: Little red warrior, 2020, akryl na desce, 120 x 60 cm, Nr kat. 1098; Swan lake, 2020, akryl na płótnie, 80 x 100 cm, Nr kat. 1099
Maja Janczar, Rosół, 2021, akryl na płótnie, 130 x 90 cm, Nr kat. 1100
Joanna Kaucz: Zabawy z bronią (1), 2016, akryl na płótnie, 120 x 160 cm, Nr kat. 1110, Zabawy z bronią (2), 2016, akryl na płótnie, 120 x 100 cm; Nr kat. 1111
Magdalena Kirklewska, Evening TV shows, 2020, akryl na płótnie, 150 x 200 cm, Nr kat. 1101
Michał Kliś: Czerwony, 1998, olej i akryl na płótnie, 120 x 100 cm, Nr kat. 1090; W stodole, 1970, olej na płótnie, 130 x 120 cm, Nr kat. 1089
Adam Kozicki, Too late for late capitalism, 2021, akryl na płótnie, 200 x 250, Nr kat. 1095
Tadeusz Król, Las w zimie, 2020, olej, płótno, 170 x 170, Nr kat. 1071
Nikita Krzyżanowska: Pieta zwierzęca, 2021, olej i sprej na płótnie, 200 x 200 cm, Nr kat. 1102; Vanitas, 2020, olej i sprej, płótno, 123 x 160, Nr kat. 1068
Michał Kwaśny, Pejzaż z Wilkowic, 1973, olej, płótno, 68 x 80, Nr kat. 1067
Paweł Olszewski: Mustang, 2020, olej na płótnie, 50 x 42 cm, Nr kat. 1103, Jeździec preryjny, 2020, olej na płótnie, 30 x 24 cm, Nr kat. 1104, Bez tytułu, 2020, olej na płótnie, 35 x 33 cm, Nr kat. 1105
Karol Palczak, Betoniarka, 2021, olej na blasze aluminiowej przyklejonej na sklejkę, 38 x 34 cm, Nr kat. 1093
Anna Podlewska-Polit, Bez tytułu, 2018/2019, olej na płótnie, 120 x 100, Nr kat. 1106
Maciej Salamon, Śnieżnobiałe, 2021, akryl i mazaki na płótnie, 130 x 100 cm, Nr kat. 1107
Mikołaj Sobczak, Burning, 2020, akryl na płótnie, 122 x 200 cm, Nr kat. 1108
Irmina Staś, Bez tytułu z cyklu Ornamenty, 2020, akwarela, papier, 50 x 65, Nr kat. 1069
Teresa Sztwiertnia: Liniowiec, siekieropies i czajniczak, 2014, olej na płótnie, 66 x 106 cm, Nr kat. 1087; Morgengrauen, 2015, olej na płótnie, 66 x 86 cm, Nr kat. 1088
Stanisław Szumski, Konstruktywizm bezrefleksyjny, 2019, akryl na płótnie, 150 x 130, Nr kat. 1094
Ewa Wąsikiewicz-Wolnicka, Oczarowanie, 2003, olej, płótno, 100 x 100, Nr kat. 1070
GRAFIKA:
Aleksandra Magnuszewska-Oczko: Wenus, 1989, akwaforta, E/A 10/70, 37 x 34 [55 x 50], Nr kat. 1063, Rajdowiec, 1989, akwaforta, E/A 16/80, 28 x 40 [36 x 52], Nr kat. 1064
Aleksander Oczko: Bez tytułu (Aniołki), 1989, akwaforta z akwatintą, E/A 17/89 [28 x 18,5] 15 x 11, Nr kat. 1065; Bez tytułu (Okręt), 1989, akwaforta z akwatintą, E/A 27/70, [27 x 19] 18 x 13, Nr kat. 1066.
FOTOGRAFIA:
Sikora Tomek, Mroszczak Marcin: 12 prac z serii Alicja w Krainie Czarów I – XII, 1978 /1979, wydruk (w 2021) z fotografii czarno-białej ręcznie kolorowanej; ed. 1/10; 42 x 64 [48 x 70] cm, Nr kat. 1075–1086
13-14. Sławomir Rumiak: Zła Ziemia I. Roślina-obiekt z męskiego nasienia, 2020, fotografia, wydruk na papierze barytowym, 61,5 x 48 [110 x 82], ed. 1/10, Nr kat. 1091; Zła Ziemia II. Roślina-obiekt z krwi menstruacyjnej, 2020, fotografia, wydruk na papierze barytowym; 61,5 x 48 [110 x 82], ed. 1/10, Nr kat. 1092
OBIEKTY:
Poczęta Paulina: Uporczywość trwania, książka artystyczna, 2019, papier akwarelowy, tusz, akryl, Nr kat. 1072; Manifest niemocy, książka artystyczna, 2019, papier akwarelowy, tusz, akryl, żelopis. Nr kat. 1073
INSTALACJA MULTIMEDIALNA:
Małgorzata Łuczyna, Kompleks 2012, instalacja multimedialna, 2012, składająca się z: filmu, obiektu, skanu RMR oraz aplikacji, Nr kat. 1074.